Mohideen Abdul Kader
Industri ayam Malaysia, sebagai pemain utama di Asia Tenggara, kini mendapat perhatian atas penggunaan antibiotik yang berterusan dalam penternakan ayam. Persatuan Pengguna Pulau Pinang (CAP) telah menyeru larangan menyeluruh terhadap antibiotik yang diharamkan oleh Jabatan Perkhidmatan Veterinar (DVS) serta penggunaan antibiotik dalam makanan haiwan kerana kesan buruknya terhadap kesihatan awam.
Penggunaan antibiotik dalam penternakan ayam dan pengambilan tinggi
Malaysia mendahului Asia Tenggara dalam penggunaan ayam, dengan purata pengambilan per kapita sebanyak 50.5 kg daging ayam pada tahun 2023, menurut Seasia Stats. Permintaan tinggi ini telah mendorong banyak ladang untuk bergantung pada antibiotik bagi mempercepat pertumbuhan dan mencegah wabak penyakit. Namun, Presiden CAP, Mohideen Abdul Kader memberi amaran bahawa penggunaan antibiotik yang meluas ini memperburuk krisis rintangan antimikrob.
Selama bertahun-tahun, tinjauan CAP telah mendedahkan penggunaan antibiotik yang berleluasa di ladang ayam Malaysia. Siasatan terbaru di Seberang Prai, Penang dan Kedah mendapati antibiotik dijual secara terbuka di kedai yang membekalkan makanan haiwan. Penjual kerap mengesyorkan antibiotik sebagai pemangkin pertumbuhan bagi anak ayam, walaupun terdapat larangan rasmi.
Jurang peraturan dan penjualan secara haram
Kata beliau, “Erythromycin, salah satu daripada enam antibiotik yang diharamkan oleh DVS sejak 2021, masih banyak terdapat di pasaran. CAP mendapati ia dijual pada harga kira-kira USD 1.06 bagi setiap pek 20 gram, sering kali berlabel dalam bahasa Thai tanpa maklumat jelas mengenai pengimport Malaysia—yang melanggar Akta Perihal Dagangan 2011.”
Enam antibiotik yang diharamkan—erythromycin, enrofloxacin, tylosin, ceftiofur, tetracycline, dan fosfomycin—sebelumnya digunakan secara meluas untuk mempercepat pertumbuhan ayam. Apabila disalahgunakan, ubat-ubatan ini menimbulkan risiko besar terhadap keselamatan makanan dan kesihatan awam. Penyalahgunaan antibiotik dalam penternakan ayam menyumbang kepada peningkatan rintangan antimikrob, menjadikan jangkitan lebih sukar dirawat.
Kebimbangan global dan seruan kepada peraturan lebih ketat
Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) memberi amaran bahawa rintangan antimikrob boleh menyebabkan 10 juta kematian setiap tahun menjelang 2050, dengan 4.73 juta kematian dijangka berlaku di Asia jika krisis ini tidak ditangani. Jangkitan yang kebal semakin meningkat, dengan beberapa bakteria kini tahan terhadap pelbagai kelas antibiotik.
Encik Mohideen menegaskan bahawa krisis rintangan antibiotik tidak boleh diselesaikan hanya dengan mengurangkan penggunaan antibiotik dalam kalangan manusia. Penggunaan antibiotik yang meluas dalam pengeluaran haiwan makanan juga perlu dikawal. Kesatuan Eropah dan beberapa negara lain telah pun mengharamkan penggunaan antibiotik bukan perubatan dalam makanan haiwan untuk membendung penyebaran rintangan antimikrob.
Beliau menjelas bahawa CAP telah memperjuangkan kawalan yang lebih ketat sejak 1984, namun walaupun terdapat usaha pengawalseliaan, penggunaan antibiotik dalam penternakan ayam di Malaysia masih berleluasa. Persatuan ini menyeru pelaksanaan segera sistem pemantauan kebangsaan untuk mengesan penggunaan dan penyalahgunaan antibiotik dalam pengeluaran ternakan.
Tindakan segera diperlukan
“Memandangkan antibiotik semakin kehilangan keberkesanannya, risiko terhadap kesihatan awam global terus meningkat. Industri ayam Malaysia mesti mengamalkan kaedah penternakan yang bertanggungjawab, termasuk meningkatkan kebersihan, program vaksinasi, dan kaedah alternatif untuk meningkatkan pertumbuhan bagi mengurangkan kebergantungan terhadap antibiotik,” beliau berkata.
CAP menggesa pihak berkuasa untuk menguatkuasakan peraturan yang lebih ketat, memastikan pematuhan terhadap larangan sedia ada, dan melindungi pengguna daripada bahaya rintangan antimikrob. Tanpa tindakan segera, masa depan industri ayam Malaysia—dan kesihatan awam—berada dalam risiko yang serius.