Nội dung có ở: English Indonesia (Indonesian) ไทย (Thai)
Phúc lợi động vật đã giữ một vai trò nền tảng trong quản lý và sản xuất động vật trong các hệ thống chăn nuôi, không chỉ vì yêu cầu pháp lý, đạo đức hay của khách hàng, mà còn phục vụ cho mục đích sản xuất.
- Phúc lợi động vật có mối liên hệ trực tiếp với năng suất.
- Phúc lợi động vật bao gồm tất cả các thực hành hàng ngày được thực hiện đối với gà đẻ, trứng, gà con và gà thịt; các hoạt động hàng ngày như xử lý, cố định, quản lý gà giống và quy trình vỗ béo,… mà chúng ta thực hiện thường xuyên trong mọi giai đoạn của chuỗi sản xuất.
Bài viết này đề cập đến tầm quan trọng, khái niệm, sự liên quan của các cuộc kiểm tra và cam kết của doanh nghiệp liên quan đến việc đào tạo nhân viên, xem xét cách đào tạo góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống của động vật, và từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm cuối cùng.
Những quốc gia chưa có quy định cụ thể về phúc lợi động vật có thể xây dựng chương trình dựa trên các khuyến nghị quốc tế của OMSA, Chương 7 của Bộ luật trên cạn và các tổ chức khác, đây là những hướng dẫn thiết yếu trong lĩnh vực này.
1. Khái niệm về phúc lợi động vật
Theo OMSA, phúc lợi động vật được định nghĩa là “tình trạng thể chất và tinh thần của một con vật trong mối liên hệ với điều kiện mà nó sống và chết.”
Phúc lợi động vật không chỉ phụ thuộc vào các điều kiện thể chất trực tiếp, như thể trạng tốt, cấu trúc mỏ phù hợp, chân cẳng ở gà con tại trại giống hay thể trạng đúng chuẩn ở gà bố mẹ,… mà còn phụ thuộc vào các yếu tố môi trường và tài nguyên bên ngoài.
- Các chỉ số chính về phúc lợi là rất quan trọng.
Để đánh giá phúc lợi động vật, theo phương pháp tiếp cận do Mellor và Beausoleil đề xuất, Tiến sĩ Temple Grandin đã viết một bài báo năm 2022 với tiêu đề: “Ứng dụng thực tiễn của mô hình Năm Lĩnh vực về Phúc lợi Động vật dành cho nhà quản lý chuỗi cung ứng thực phẩm từ động vật”, trong đó tập trung vào mô hình “Năm Lĩnh vực”.
- Mô hình Năm Lĩnh vực đang ngày càng được sử dụng như một khung đánh giá phúc lợi động vật tại trang trại, Bảng 1.
Các lĩnh vực này bao gồm: (cả khía cạnh tích cực và tiêu cực)
- Dinh dưỡng: đề cập đến chất lượng và khả năng tiếp cận nguồn thức ăn.
- Môi trường vật lý: bao gồm điều kiện không gian, khí hậu và cơ sở vật chất.
- Sức khỏe: liên quan đến việc kiểm soát bệnh và tiếp cận chăm sóc thú y.
- Hành vi: đánh giá khả năng vật nuôi thể hiện hành vi tự nhiên và tránh căng thẳng, đau đớn không cần thiết.
- Tâm lý: đo lường trạng thái cảm xúc của động vật như căng thẳng, sợ hãi hay thoải mái.
2. Cam kết phúc lợi động vật
Cam kết phúc lợi động vật trong ngành gia cầm là một ưu tiên then chốt, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm, sức khỏe vật nuôi, nói cách khác, ảnh hưởng đến TẤT CẢ MỌI THỨ.
Các công ty tự nguyện theo đuổi cam kết này thường sẽ lựa chọn chứng nhận chuỗi sản xuất theo tiêu chuẩn phúc lợi động vật, không chỉ để có một con dấu chứng nhận trên bao bì sản phẩm cuối cùng, mà còn để nâng cao kỹ năng chăn nuôi và sản xuất, quản lý tài nguyên tốt hơn, đưa ra quyết định đúng lúc và chính xác, và quan trọng hơn, đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về phúc lợi động vật và đáp ứng các yêu cầu khắt khe từ khách hàng.
Cam kết của doanh nghiệp cũng bao gồm việc đào tạo liên tục cho nhân viên về nhiều chủ đề như: thực hành quản lý, cách cố định động vật đúng cách, thực hiện việc an tử nhân đạo, quy trình thao tác chuẩn (SOP), kiểm tra hàng ngày, kế hoạch khẩn cấp,… nhằm đảm bảo nhân viên sẵn sàng can thiệp đúng cách khi gà bị stress hoặc mắc bệnh, và có thể đưa ra quyết định kịp thời, chính xác.
- Một doanh nghiệp thực sự quan tâm đến phúc lợi gia cầm luôn hướng đến việc cải tiến liên tục, đảm bảo mọi hoạt động được thực hiện theo các nguyên tắc quản lý phù hợp với phúc lợi động vật.
3. Vai trò then chốt của đào tạo về phúc lợi động vật
Tiến sĩ Temple Grandin- chuyên gia hàng đầu thế giới về hành vi và phúc lợi động vật trong hệ thống sản xuất, đã nhấn mạnh rằng đào tạo nhân viên là một trong những trụ cột quan trọng nhất để đảm bảo phúc lợi động vật.
- Theo Tiến sĩ Grandin, khi người lao động hiểu được hành vi tự nhiên của vật nuôi, họ có thể giảm đáng kể mức độ stress và đau đớn cho động vật trong quá trình xử lý, từ đó cải thiện kết quả sản xuất và nâng cao phúc lợi động vật.
Đào tạo nhân viên là yếu tố thiết yếu để đảm bảo các thực hành tốt nhất về phúc lợi động vật được áp dụng, đặc biệt trong các ngành có mức độ tiếp xúc cao với vật nuôi như chăn nuôi công nghiệp và sản xuất gia cầm.
Đào tạo cung cấp cho nhân viên công cụ và kiến thức để nhận biết và đáp ứng các nhu cầu của vật nuôi, cũng như thực hiện các biện pháp điều chỉnh khi cần thiết.
- Chi phí lớn nếu không đào tạo: Thiếu đào tạo về phúc lợi động vật không chỉ gây hại cho vật nuôi mà còn ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Nhiều nghiên cứu trong ngành sản xuất đã cho thấy: các lỗi trong quá trình xử lý có thể gây tổn thất lên tới 10% sản lượng do chấn thương, bệnh tật và tỷ lệ chết sớm.
- Tổ chức Thú y Thế giới (WOAH) đã xác định rằng việc xử lý động vật kém có thể dẫn đến các hình phạt kinh tế và hạn chế thương mại đối với các doanh nghiệp không tuân thủ quy định.
- Bạn đã bao giờ tính toán chi phí giữa việc đào tạo và không đào tạo chưa? (Chi phí và lợi ích của việc cải thiện phúc lợi động vật nuôi trang trại, Fernandes, 2021)
Một nghiên cứu của Tiến sĩ Grandin (2014) cho thấy việc đối xử thô bạo với gia cầm trong các cơ sở chăn nuôi có thể làm tăng đáng kể mức độ căng thẳng, dẫn đến giảm tăng trọng và tỷ lệ tử vong cao hơn.
- “Đào tạo về phúc lợi động vật không tốn kém, nhưng không đào tạo thì lại rất đắt giá.” – Temple Grandin.
Cải thiện phúc lợi động vật là việc có chi phí. Những người chăm sóc động vật cần cân nhắc nhiều yếu tố khi thay đổi phương pháp nhằm nâng cao phúc lợi, và đôi khi hướng đi đúng không phải lúc nào cũng rõ ràng. Các hệ thống hỗ trợ ra quyết định trong lĩnh vực phúc lợi động vật, chẳng hạn như phân tích chi phí – lợi ích, rất hữu ích trong quá trình đánh giá.
Một số nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng nhân viên được đào tạo thường xuyên có thể giảm đáng kể tỷ lệ gà bị thương trong quá trình bắt và vận chuyển, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm cuối cùng và giảm thiệt hại kinh tế.
Lợi ích của đào tạo
Ngoài lợi ích đối với vật nuôi, đào tạo về phúc lợi động vật còn mang lại nhiều giá trị cho doanh nghiệp, vì nó giúp nhân viên có kiến thức và trở thành những người đồng hành tích cực trong hệ thống sản xuất.
- Nâng cao chất lượng sản phẩm
- Nhân viên được đào tạo có thể nhận biết và phòng ngừa các vấn đề về phúc lợi như: trứng vỡ ở trại ấp, tình trạng quá đông, xử lý thô bạo, hoặc gây mê không đúng cách.
- Hiệu quả gây mê ổn định giúp đảm bảo quá trình gây mê bằng điện hoặc bằng khí được thực hiện đúng, giảm thiểu vết máu và xuất huyết trong thịt.
- Giảm tỷ lệ sản phẩm lỗi (như bầm tím, gãy xương, gãy cánh).
- Giảm stress và đau đớn cho gia cầm trong quá trình xử lý, vận chuyển và giết mổ.
- Tăng khả năng của nhân viên trong việc nhận diện và giải quyết các vấn đề liên quan đến phúc lợi động vật.
- Giảm thiểu thiệt hại do tử vong, chấn thương và thịt bị hạ cấp.
- Nâng cao uy tín thương hiệu, tăng sự tin tưởng từ người tiêu dùng và mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường.
- Đảm bảo việc đối xử đúng mực với động vật xuyên suốt toàn bộ chuỗi sản xuất.
4. Chứng nhận Phúc lợi Động vật / Kiểm tra Đánh giá Phúc lợi Động vật
Vai trò của kiểm tra viên phúc lợi động vật rất quan trọng trong việc đánh giá tổng thể hệ thống của doanh nghiệp, xác định điểm mạnh và điểm yếu, cũng như phát hiện nhu cầu đào tạo nhân sự tại trang trại, khâu vận chuyển và nhà máy giết mổ.
Mục tiêu chính của kiểm tra nội bộ về phúc lợi động vật là đánh giá các khía cạnh như điều kiện nuôi nhốt, cho ăn, vận chuyển, quy trình xử lý tại nhà máy giết mổ và việc tuân thủ các quy trình hoạt động đã được thiết lập.
- Trong quá trình kiểm tra, các hồ sơ sẽ được xem xét, hành vi của nhân viên được quan sát, phỏng vấn nhân sự, và kiểm tra cơ sở vật chất để phát hiện các thiếu sót có thể ảnh hưởng đến phúc lợi động vật.
Các cuộc kiểm tra nội bộ là công cụ chủ động giúp cải tiến liên tục bằng cách:
- Phát hiện sớm các vấn đề và áp dụng biện pháp khắc phục trước khi vi phạm trở nên nghiêm trọng.
- Đảm bảo rằng các thực hành và quy trình phúc lợi luôn được cập nhật phù hợp với tiêu chuẩn ngành và quy định pháp luật.
- Tăng cường trách nhiệm và tính minh bạch trong quy trình xử lý động vật.
Kiểm tra toàn chuỗi
Kiểm tra viên phúc lợi động vật tại trang trại
Các kiểm tra viên này chuyên đánh giá điều kiện vật nuôi tại các trang trại, nơi nuôi gà giống, trại ấp, và trại nuôi gà thịt.
- Họ thực hiện kiểm tra về chuồng trại, hệ thống môi trường, thức ăn, nguồn nước, quản lý bệnh, hành vi vật nuôi và điều kiện cơ sở vật chất tổng thể.
- Họ đánh giá việc tuân thủ quy định và các thực hành tốt nhằm đảm bảo vật nuôi được đối xử đúng mực từ khi sinh ra đến khi giết mổ. Họ xem xét các quy trình thao tác chuẩn (SOP) tại thực địa và kiểm tra xem nhân viên có thực hiện đúng quy trình hay không.
Kiểm tra viên phúc lợi động vật trong vận chuyển
Họ tập trung vào điều kiện vận chuyển vật nuôi: cách bắt (thủ công hoặc tự động), mật độ, cách bốc dỡ, xử lý khi vận chuyển, tình trạng xe, lồng vận chuyển, điều kiện môi trường và thời gian di chuyển. Kiểm tra viên đảm bảo rằng động vật được vận chuyển một cách an toàn, nhân đạo và tuân thủ các quy định hiện hành.
Kiểm tra viên phúc lợi động vật tại nhà máy giết mổ
Đánh giá toàn bộ quy trình từ khi xe chở động vật đến nhà máy cho đến lúc động vật chết. Công việc của họ bao gồm: Kiểm tra phương pháp gây mê và giết mổ, cách xử lý trước giết mổ, quy trình khẩn cấp, giảm thiểu đau đớn, và chất lượng thịt. Đồng thời đánh giá việc huấn luyện nhân viên để tránh gây thương tích cho vật nuôi.
Ngoài việc kiểm tra cơ sở vật chất, họ còn đánh giá năng lực nhân viên trong việc xử lý động vật một cách nhân đạo. Bao gồm:
- Quan sát tương tác giữa nhân viên và vật nuôi, đảm bảo tuân thủ các quy trình phúc lợi.
- Phỏng vấn nhân viên và xem xét hồ sơ đào tạo để phát hiện thiếu sót về kiến thức.
- Đánh giá việc thực hiện đúng các quy trình khẩn cấp và biện pháp phòng ngừa.
Khi phát hiện thiếu sót, có thể đề xuất các chương trình đào tạo chuyên biệt để khắc phục, tăng cường tuân thủ và thậm chí thêm phụ lục vào hợp đồng quy định trách nhiệm pháp lý với nhân viên nếu xảy ra hành vi ngược đãi động vật.
5. Vai trò của người đào tạo
Họ đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo tất cả nhân viên tham gia xử lý động vật đều có kỹ năng và kiến thức cần thiết để làm việc một cách đạo đức và chuyên nghiệp.
- Các chương trình đào tạo giúp nhân viên hiểu rõ các thực hành tốt nhất về phúc lợi động vật, góp phần xây dựng văn hóa trách nhiệm và cải tiến liên tục.
Vai trò của người đào tạo bao gồm:
- Cung cấp kiến thức chuyên sâu về pháp luật, tiêu chuẩn ngành và quy trình thao tác chuẩn (SOP), nhằm đảm bảo thực hiện đúng và đầy đủ.
- Trang bị kiến thức lý thuyết và thực hành để nhận biết và xử lý tình trạng stress, đau đớn, khó chịu của động vật ở các giai đoạn sản xuất.
- Hướng dẫn cách sử dụng thiết bị và kỹ thuật xử lý đúng cách, nhằm giảm thiểu đau đớn và tăng phúc lợi cho vật nuôi.
6. Nội dung đào tạo
Sau đây là những nội dung tối thiểu mà một nhân viên tại trại gia cầm cần được đào tạo, nhằm đảm bảo việc xử lý vật nuôi đúng cách. Một số nội dung cơ bản gồm:
- Giới thiệu về phúc lợi động vật.
- Khái niệm và định nghĩa phúc lợi động vật.
- Tầm quan trọng của phúc lợi động vật trong sản xuất chăn nuôi.
- Đánh giá phúc lợi (các chỉ số phúc lợi).
- Hành vi động vật và quản lý.
- Phúc lợi theo từng khu vực: trại ấp, trại giống, trại vỗ béo, trại thịt, vận chuyển, nhà máy giết mổ.
- Cách cố định gia cầm đúng cách.
- Quan hệ giữa người và vật nuôi.
- Kiểm tra điều kiện môi trường và cơ sở vật chất.
- Không gian sống phù hợp và làm phong phú môi trường sống.
- Quản lý thức ăn và dinh dưỡng.
- Kiểm tra và theo dõi hằng ngày.
- Quản lý hồ sơ kiểm tra.
- Bảo trì cơ sở vật chất.
- Phân biệt động vật khỏe và có dấu hiệu bệnh.
- Quy trình khẩn cấp và an tử trong trường hợp cần thiết.
- An toàn sinh học / An toàn thực phẩm.
- Thực hành đúng khi bắt, bốc dỡ và vận chuyển gia cầm.
- Tác động của xử lý sai cách đến chất lượng sản phẩm cuối cùng.
- Trách nhiệm của nhân viên.
- Trách nhiệm của nhân viên.
- Phát hiện và ngăn ngừa các hành vi ngược đãi hay bỏ mặc vật nuôi.
Đào tạo nhân viên về phúc lợi động vật không chỉ là yêu cầu pháp lý hay đạo đức, mà còn là khoản đầu tư chiến lược giúp tăng năng suất, chất lượng sản phẩm và hiệu quả vận hành.
- Bằng chứng trong bài viết cho thấy: nhân viên được đào tạo tốt chính là yếu tố cốt lõi giúp xử lý vật nuôi nhân đạo, giảm stress và tối ưu hóa hiệu quả sản xuất.
Các doanh nghiệp cam kết đào tạo liên tục và triển khai chương trình phúc lợi bài bản không chỉ nâng cao danh tiếng thương hiệu, mở rộng thị trường mà còn củng cố tính bền vững cho hoạt động kinh doanh.
- Các cuộc kiểm tra nội bộ và quy trình chứng nhận đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nhu cầu đào tạo và củng cố tiêu chuẩn phúc lợi trong toàn chuỗi sản xuất.
- Cuối cùng, đào tạo phúc lợi động vật là một phần thiết yếu và liên tục trong sản xuất chăn nuôi có trách nhiệm.
- Khi được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng, nhân viên sẽ góp phần xây dựng văn hóa nhân đạo, có trách nhiệm. mang lại lợi ích thiết thực cho cả vật nuôi, người lao động và doanh nghiệp.