โรคที่ทำให้พ่อพันธุ์ไก่กระทง มีภาวะติดลูกยาก

การเปลี่ยนแปลงช่วงแสง: การเพิ่มช่วงแสงเป็นมากกว่า 12 ชั่วโมงหลังจากอายุ 40 สัปดาห์อาจส่งผลกระทบต่อความสามารถในการผลิต

โภชนาการที่ไม่เหมาะสม: ข้อบกพร่องทางโภชนาการที่เกิดขึ้นเล็กน้อยในระหว่างการเลี้ยงและการผสมพันธุ์อาจส่งผลเสียต่อการเจริญเติบโต โดยเฉพาะอาหารที่มีโปรตีนดิบสูงและแคลเซียมสูง หากเป็นไปอย่างต่อเนื่อง อาจทำให้ความเข้มข้นของสเปิร์มในไก่ตัวผู้ที่มีอายุมากกว่า 55 สัปดาห์ลดลง

โรคที่เกี่ยวข้อง: การติดเชื้อจากโรคต่าง ๆ เช่น ไวรัสแบคทีเรียเช่น ไวรัสอินฟลูเอนซา (IBV), ไวรัสเมตาพเนียม (aMPV), ไข้หวัดนก (AI), โรคติดเชื้อมัยโคพลาสมา กัลลิเซปติคุม (Mycoplasma gallisepticum) และโรคติดเชื้อมัยโคพลาสมา ซินโนวิอี (Mycoplasma synoviae) หรือ เอ็มจี/เอ็มเอส รวมถึงแบคทีเรีย เช่น เชื้อเอสเชอริเชีย โคไล (Escherichia coli) (รูปที่ 2) หรือ เชื้อสแตปฟิโลคอคคัส ออเรียส (Staphylococcus aureus) (รูปที่ 3)

รูปที่ 3. อัณฑะอักเสบที่เกิดจาก เชื้อสแตปฟิโลคอคคัส ออเรียส (Staphylococcus aureus) การอักเสบเห็นได้ชัดเจนจากอัณฑะที่บวมและมีสีผิดปกติ อัณฑะอักเสบมักทำลายอัณฑะทั้งหมด

ไวรัสทางเดินหายใจและภาวะติดลูกยากในตัวผู้

ไวรัสหลายตัวในระบบทางเดินหายใจสามารถทำให้เกิดการติดเชื้อในระบบปัสสาวะและอวัยวะเพศ ซึ่งนำไปสู่ การเกิดรอยโรคที่ไตและมีปัญหาด้านผลผลิต, กลุ่มอาการไข่ปลอมในไก่ไข่, และการเกิดหินในอัณฑะและการอักเสบของอัณฑะในตัวผู้

มีรายงานว่า สายพันธุ์ไวรัสอินฟลูเอนซาในไก่ Arkansas (Ark) และ Massachusetts (M41) ที่มีความรุนแรงสามารถแพร่กระจายผ่านการมีเพศสัมพันธ์ได้ (Gallardo et al., 2011)

สายพันธุ์ IBV DMV/1639 ได้รับการตรวจพบในท่อขับน้ำของอัณฑะและอัณฑะในไก่ตัวผู้ในสหรัฐอเมริกา (Gallardo et al., 2022)

สายพันธุ์ IBV ประเภท QX ในเอเชีย (Yan et al., 2023) และพันธุ์ IBV เจเนติก D274 ในยุโรปที่ขยายพันธุ์ในบราซิล (Villareal et al., 2007) ได้ถูกแยกออกจากอัณฑะและท่อขับน้ำ ทำให้เกิดการตายของเซลล์อสุจิจำนวนมากและลดความสมบูรณ์ของอสุจิ

ไวรัส IBV สายพันธุ์ M41 และ Ark ถูกตรวจพบในเซลล์สเปิร์มาตโกเนียและเซลล์เซอร์โทลีในอัณฑะของไก่ตัวผู้ที่ติดเชื้อเกือบทั้งหมดหลังจากการฉีดวัคซีนเป็นเวลาเจ็ดวันในสหรัฐอเมริกา (Gallardo et al., 2011)

ไก่ตัวผู้ที่ได้รับการฉีดวัคซีนในช่วงวัยก่อนเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ด้วยสายพันธุ์บางชนิดของไวรัส IBV มักมีปัญหาในเรื่องของสุขภาพ ซึ่งประกอบด้วยการมีหินแคลเซียมในอัณฑะเพิ่มมากขึ้น การผลิตอสุจิในแต่ละวันลดลง รวมถึงระดับฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนในเลือดที่ต่ำเมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่ (Jackson et al., 2006) ดังนั้น การติดตามการเปลี่ยนแปลงของไวรัส IBV ในรูปแบบโมเลกุลจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อเฝ้าระวังสายพันธุ์วัคซีนที่ใช้ และตรวจสอบการเกิดสายพันธุ์ IBV ใหม่ ๆ ที่อาจส่งผลกระทบต่อความสามารถในการเจริญพันธุ์ของไก่

การเกิดหินในอัณฑะ

การเกิดหินในอัณฑะ (Epididymal lithiasis) เป็นผลที่พบได้บ่อยที่สุดในเพศชายของฝูงไก่พันธุ์เนื้อที่รายงานการเพิ่มขึ้นของภาวะการติดลูกยาก ลักษณะของการเกิดหินในอัณฑะคือการสร้างหินภายในที่มีแคลเซียมสูงในบริเวณอัณฑะของไก่ตัวผู้ (รูปที่ 4)

รูปที่ 4. การเกิดหินในอัณฑะ (Epididymal lithiasis) ในไก่พันธุ์เนื้อเพศผู้ที่มีอายุ 65 สัปดาห์ เมื่อทำการตัดหินในอัณฑะออกจะรู้สึกหยาบกร้าน อวัยวะสีเหลืองคือส่วนหนึ่งของต่อมหมวกไต

ตัวผู้ที่ได้รับผลกระทบจากโรคนี้จะมีการเปลี่ยนแปลงในอัณฑะและอัณฑะส่วนปลายอย่างมาก การเสียหายของอัณฑะประกอบด้วยการขยายตัวของท่ออสุจิ

• การหลุดลอกของเยื่อบุท่ออสุจิ, และการเพิ่มจำนวนเซลล์เลย์ดิก (Leydig cell) ต่อมไร้ท่อที่อยู่ในอัณฑะ ในเนื้อเยื่อระหว่างเซลล์ (รูปที่ 5)

 รูปที่ 5 แสดงให้เห็นถึงอัณฑะของไก่ตัวผู้ ในมุมมองที่กว้างขวาง ซึ่งเน้นเฉพาะบริเวณอัณฑะส่วนปลาย โดยมีรายละเอียดต่าง ๆ ดังนี้
(A) เป็นภาพรวมขนาดใหญ่ของอัณฑะ พร้อมทั้งบริเวณอัณฑะส่วนปลายที่ถูกเน้นเป็นพิเศษ
(B) แสดงให้เห็นถึงอัณฑะของสัตว์ที่ยังไม่โดนกระทบ ซึ่งประกอบไปด้วยท่อขับน้ำส่วนต้นที่มีเยื่อบุพับซ้อนมาก (PED), ท่อขับน้ำส่วนปลาย (DED), และท่ออัณฑะ (EP)
(C) ในขณะเดียวกัน บริเวณอัณฑะของไก่ตัวผู้ที่เกิดหินภายใน จะเห็นหินที่อยู่ภายใน (∗) และการสูญเสียลักษณะการพับของเยื่อบุในท่อขับน้ำส่วนต้น (PED) ขณะที่ท่ออัณฑะ (EP) ยังคงมีสภาพที่ไม่เปลี่ยนแปลงอย่างเด่นชัด
แถบใน B และ CZ100 มม. T, อัณฑะ; EP, บริเวณอัณฑะ; Vas, ท่อขับน้ำ (Oliveira et al., 2011)

ท่อขับน้ำส่วนปลาย มีบทบาทสำคัญในระบบสืบพันธุ์ของไก่ตัวผู้ โดยเป็นพื้นที่ที่ตั้งอยู่ในบริเวณอัณฑะซึ่งอาจได้รับผลกระทบถึง 60% ในกรณีที่เกิดโรคนี้

• ท่อเหล่านี้ทำหน้าที่ในการดูดซึมของเหลวและแคลเซียมจากอัณฑะ ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการสร้างสรรค์และการพัฒนาอสุจิในไก่ตัวผู้
• เมื่อไก่ตัวผู้ประสบกับปัญหาหินในอัณฑะ จะส่งผลให้เกิดความไม่สมดุลของระดับตัวรับวิตามินดี (VDR) และตัวรับเอสโตรเจน (ESR2) รวมถึงความเข้มข้นของวิตามินดี3, เอสตราไดออล และเทสโทสเตอโรนภายในเนื้อเยื่ออัณฑะ (Oliveira et al., 2011)
• การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้นำไปสู่วิธีการขนส่งแคลเซียมที่ผิดปกติ ซึ่งทำให้เกิดการสะสมของแคลเซียมภายในลูเมนของท่อได้ ส่งผลให้เกิดการรวมตัวของแคลเซียมในที่สุด

นักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเคอร์ดิสถานในอิหร่านได้เผยแพร่ผลการศึกษาเกี่ยวกับการแสดงออกของไซโทโครม P450 อโรมาเทส (CYP19) และอควาโพรีน 9 (AQP9) ซึ่งพบว่ามีการแสดงออกที่สูงขึ้นในไก่พันธุ์เนื้อผู้ที่มีอายุมาก

โดย AQP9 มีการแสดงออกเพิ่มขึ้นถึง 4.7 เท่า ขณะที่ CYP19 แสดงการเพิ่มขึ้น 1.17 เท่า เมื่อเปรียบเทียบกับไก่ตัวผู้ที่ไม่มีปัญหาเกี่ยวกับหินในระบบสืบพันธุ์ (Heydari et al., 2023)

อโรมาเทส (Aromatases) หรือที่เรียกว่าเอนไซม์สังเคราะห์เอสโตรเจน เป็นเอนไซม์สำคัญที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการสร้างสเตียรอยด์หลายอย่าง

ในกรณีของไก่ตัวผู้ที่ประสบปัญหาการเกิดหินในอัณฑะ พบว่ามีอัตราส่วนของเอสโตรเจนต่อเทสโทสเตอโรนในพลาสมาสูงกว่าค่าเฉลี่ยอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งเป็นสัญญาณบอกถึงความเชื่อมโยงกับระดับการแสดงออกของ CYP19 (Heydari et al., 2023)

• การศึกษาที่ผ่านมาแสดงให้เห็นว่ามีความสัมพันธ์ระหว่างความเข้มข้นของเอสโตรเจนที่สูงขึ้นกับอายุของไก่ตัวผู้ ซึ่งช่วยเสริมประสิทธิภาพในการดูดซึมเอสโตรเจนของท่อขับน้ำที่อยู่ภายนอกอัณฑะ
• เอสโตรเจนมีบทบาทสำคัญในการควบคุมการหลั่งของอสุจิเข้าสู่อัณฑะ และยังส่งผลต่อการดูดซึมกลับในท่อขับน้ำส่วนที่ใกล้เคียง
• การเปลี่ยนแปลงในระดับเอสโตรเจนยังอาจกระตุ้นให้เกิดการดูดซึมน้ำที่เพิ่มขึ้นในอัณฑะส่วนปลายอีกด้วย

การเข้มข้นภายในท่อที่ส่งน้ำอสุจิจะส่งผลให้การเคลื่อนที่ของน้ำเชื้อเป็นไปได้ยากขึ้น เนื่องจากปริมาณเยื่อบุเซลล์ลดลง นอกจากนี้ยังอาจเกิดการอุดตันในท่อขับน้ำบริเวณส่วนปลายของอัณฑะ ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดภาวะการติดลูกต่ำในไก่ตัวผู้ที่มีอายุมาก (ดูรูปที่ 6)

• อย่างไรก็ตาม ความสามารถในการสืบพันธุ์ที่ลดลงนี้อาจสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงในการผลิตอสุจิที่เกิดขึ้นในระดับอัณฑะ รวมถึงการพัฒนาที่บกพร่องในส่วนปลายของอัณฑะด้วย

 ภาพที่ 6 แสดงให้เห็นอัณฑะของไก่ตัวผู้ที่มีอายุ 67 สัปดาห์ ซึ่งมาจากฝูงที่มีความสามารถในการสืบพันธุ์ตามปกติ อย่างไรก็ตาม พบว่าน้ำเชื้อได้สะสมอยู่ในอัณฑะขวาและส่วนปลายของอัณฑะ เนื่องจากท่อขับน้ำถูกอุดตัน จึงทำให้เกิดความผิดปกติในการไหลออกของน้ำเชื้อ

• น้ำหนักของอัณฑะในไก่ตัวผู้ที่มีหินในอัณฑะนั้นพบว่ามีแนวโน้มมากกว่าตัวที่ไม่ได้รับผลกระทบ (Heydari et al., 2023)
• นอกจากนี้ ความหนาของเยื่อบุหลอดอสุจิและเส้นผ่าศูนย์กลางของหลอดอสุจิในไก่ที่ได้รับผลกระทบยังลดลงอีกด้วย
• ส่งผลให้ความเคลื่อนไหวของอสุจิลดต่ำลง และความเข้มข้นของอสุจิที่มีความผิดปกติกลับเพิ่มสูงขึ้น โดยมีค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 19.93 ± 2.17 สำหรับไก่ตัวผู้ที่ได้รับผลกระทบ ขณะที่ไก่ตัวผู้ที่ไม่ถูกกระทบมีค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 11.93 ± 1.62 (Heydari et al., 2023)

สารต้านอนุมูลอิสระที่พบในอาหาร เช่น วิตามินซี วิตามินอี และเซเลเนียม รวมถึงผลิตภัณฑ์ฟิโตไบโอติกหลายประเภท อาจมีบทบาทในการช่วยบรรเทาผลกระทบเชิงลบที่เกิดจากกระบวนการเสื่อมถอยของวัย รวมถึงความเสียหายที่เกิดจากไวรัสและแบคทีเรียที่กระทบต่ออัณฑะส่วนปลาย แต่อย่างไรก็ตาม สารเหล่านี้ไม่สามารถป้องกันภาวะดังกล่าวได้อย่างสมบูรณ์ และประสิทธิภาพของพวกมันก็อาจมีความแตกต่างกัน

การทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคนี้ให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้นจะสามารถช่วยในการพัฒนาวิธีการป้องกันที่มีประสิทธิภาพมากขึ้นได้ การดูแลอัณฑะให้มีสุขภาพดีในช่วงที่ไก่ตัวผู้มีอายุมากขึ้น อาจมีส่วนช่วยลดการสูญเสียความสามารถในการสืบพันธุ์ ซึ่งส่งผลต่อผลกำไรอย่างมีนัยสำคัญ

สามารถให้ข้อมูลอ้างอิงได้ตามคำขอ

PDF