Bertengger adalah salah satu tingkah laku semula jadi spesies ayam.
Kepentingan tempat bertenggek menyebabkan ia dimasukkan sebagai keperluan dalam peraturan Eropah
Semua ayam mesti mempunyai akses kepada minimum 15 cm tempat bertengger setiap ekor ayam (Arahan Majlis 199/74/EC).
Walau bagaimanapun, di antara negara-negara Eropah, hanya Switzerland yang mempunyai keperluan kebangsaan untuk tempat bertengger bagi ayam pedaging atau pembiak ayam pedaging.
Di banyak negara, tempat bertengger digunakan untuk ayam penelur tetapi kurang kerap untuk ayam induk atau ayam dara (pullet).
Pada akhir tahun 80-an, beberapa kajian menunjukkan bahawa penggunaan tempat bertengger semasa pembesaran dapat mengurangkan kejadian bertelur di lantai dalam kalangan pembiak ayam pedaging.
Brake (1987) melaporkan bahawa ayam dara induk yang dibesarkan dengan tempat bertengger menghasilkan 3.6% telur di lantai berbanding 8.6% dalam kumpulan tanpa tempat bertengger dalam satu eksperimen, dan dalam percubaan kedua, manfaatnya lebih kecil, iaitu 9.7% berbanding 12.6%.
Dalam percubaan komersial dengan generasi nenek-moyang, Appleby et al. (1986) mendapati bahawa pada usia 30 minggu, kadar bertelur di lantai adalah 5% bagi ayam induk yang mempunyai tempat bertengger semasa pembesaran, manakala bagi yang tiada tempat bertengger, kadar telur di lantai mencapai 11%.
PERTIMBANGAN KEBAJIKAN
Disebabkan oleh pertimbangan kebajikan, aktiviti bertengger atau berehat di tempat bertengger telah dikaji semula dalam beberapa tahun kebelakangan ini. Namun, terdapat manfaat lain yang berpotensi dalam kesihatan kaki dan tapak kaki yang turut menarik perhatian, seperti:
Satu kajian oleh Wolc et al. (2021) mendapati bahawa aktiviti bertengger dan kecenderungan untuk bertelur di lantai adalah tingkah laku yang dipelajari.
Bersambung selepas pengiklanan.
Ini menunjukkan bahawa pengurusan dan latihan ayam pullet dan ayam muda adalah lebih penting untuk mengawal isu ini.
Walau bagaimanapun, kumpulan ini juga menemui komponen genetik yang signifikan, mengesahkan kemungkinan untuk memperbaiki tingkah laku bertelur di sarang bagi sistem bebas sangkar melalui pemilihan genetik.
Kajian oleh Gehardt-Henrich et al. (2018) dan Brandes et al. (2020) mendapati bahawa pembiak ayam pedaging lebih cenderung bertengger pada waktu malam, tanpa mengira garis genetik.
Kedua-dua kajian ini membandingkan garis yang tumbuh dengan cepat (Ross 308 dan Ross 708) dengan yang tumbuh lebih perlahan (Sasso dan Ross Ranger).
Pembiak ayam daripada strain yang tumbuh lebih perlahan lebih kerap bertengger di tempat bertengger pada waktu siang tetapi menunjukkan tingkah laku bertengger yang sama pada waktu malam.’
Vasdal et al. (2022) juga mendapati bahawa ayam dara induk Hubbard JA 757 bertengger lebih banyak daripada ayam dara Ross 308, dan kedua-duanya bertengger lebih kerap seiring dengan pertambahan usia.
BEBERAPA PERTIMBANGAN
Tingkah laku ini dalam pembiak meningkat daripada beberapa ekor ayam pada usia lima minggu, mencapai maksimum sekitar 20 minggu, dan berkurang selepas 35 minggu.
Ruang bertengger yang optimum bagi pembiak dianggarkan sekitar 14 cm setiap ekor ayam.
Banyak jenis tempat bertengger telah diuji untuk pembiak ayam pullet, tetapi tiada keutamaan khusus untuk jenis atau ketinggian tempat bertengger yang terbukti.
Satu-satunya keutamaan yang diperhatikan adalah bahawa tempat bertengger harus mempunyai ketinggian sekurang-kurangnya 5.5 cm berbanding papan slat atau di lantai.
Pembiak ayam pullet boleh memilih untuk bertengger di tempat bertengger, papan slat, saluran minum, dan di atas kotak sarang jika peralatannya membenarkannya.
TEMPAT BERTENGGER vs PAPAN TERANGKAT (SLATS)
Untuk ayam yang lebih tua, permukaan yang rata dan luas lebih disukai oleh mereka untuk bertengger.
Apabila membandingkan tempat bertengger dengan papan terangkat untuk ayam betina pembiak, lebih banyak manfaat diperhatikan untuk papan terangkat.
Van den Oever et al. (2021) mendapati bahawa ayam betina Ross 308 yang muda (berumur 25 hingga 31 minggu) di dalam reban dengan papan terangkat mempunyai tingkah laku mengawan yang lebih rendah dan kurang telur di lantai berbanding dengan reban yang mempunyai papan slat yang dekat dengan bedding.
Annemarie Mens dan Rick van Emous (2022) melaporkan bahawa ayam betina pembiak Ross 308 yang berumur 40 hingga 60 minggu lebih banyak bertengger di atas papan slat (51.5 ± 1.4%) berbanding di tempat bertengger (23.9 ± 1.2%), saluran minum (11.2 ± 0.7%), kotak sarang (9.2 ± 0.7%), dan bedding (4.2 ± 0.8%).
Mereka menunjukkan bahawa hampir 80% ayam betina diperhatikan berada di tempat bertengger yang sama dalam semua 20 pemerhatian sepanjang 20 minggu eksperimen.
Data ini menunjukkan bahawa ayam betina pembiak ayam pedaging bertengger secara konsisten di tempat yang mereka suka.
Vasdal et al. (2022) juga melaporkan bahawa ayam betina berumur 20 hingga 50 minggu menggunakan tempat bertengger, tetapi tempat bertengger yang paling popular adalah yang diletakkan di atas papan slat yang tinggi.
Secara purata, 6.7 ekor ayam bertengger setiap meter tempat bertengger, maka 15 cm setiap ekor ayam diperlukan.
Ayam jantan jarang menggunakan tempat bertengger.
Kebaikan bertenggek dan keburukannya
Bertenggek adalah tingkah laku semula jadi yang dapat meningkatkan kekuatan otot kaki, mineralisasi dan kekuatan tulang, kognisi ruang, serta mengurangkan sifat takut.
Namun begitu, lebih banyak perubahan bentuk dan patah tulang keel (keel bone) diperhatikan dalam ayam penelur (table-egg-laying hens) komersial apabila tempat bertenggek digunakan dalam industri komersial.
Isu pada tulang keel ini turut diperhatikan oleh Gehardt-Henrich et al. (2018), yang menunjukkan kadar lebih tinggi dalam ayam pembiak Sasso (40%) berbanding ayam pembiak Ross 308 (15%).
Otot dada yang lebih besar mungkin dapat melindungi tulang keel ayam pembiak berpenghasilan tinggi.
Walau bagaimanapun, Vasdal et al. (2022) tidak mengamati kesan buruk pada tulang keel ayam dara pembiak apabila menggunakan tempat bertengger.
Sebaliknya, Mens dan van Emous (2022) melaporkan bahawa lebih banyak lepuh dada yang teruk dalam ayam betina Ross 308 berumur 60 minggu dikesan pada ayam yang lebih banyak bertengger di saluran minum dan tempat bertengger berbanding dengan papan slat.
Namun, penutup bulu ayam yang bertengger di papan slat adalah lebih buruk daripada yang menggunakan tempat bertengger.
Banyak kajian telah mendapati pengurangan dalam dermatitis tapak kaki dan bumble foot pada ayam pullet dan induk yang disediakan tempat bertenggek.
Gehardt-Henrich et al. (2017) juga mendapati kadar kematian ayam betina lebih rendah dalam kandang yang mempunyai tempat bertenggek semasa suhu tinggi.
Walau bagaimanapun, kajian mengenai penggunaan tempat bertenggek pada ayam betina semasa tempoh bertelur tidak menunjukkan kesan ketara terhadap telur lantai, pengeluaran telur, kadar penetasan, atau ciri pertumbuhan anak ayam.
KESIMPULAN
Penyediaan tempat bertenggek untuk ayam pembiak mungkin memberikan manfaat kesejahteraan yang ketara.
Kesan positif jangka panjang terhadap kesihatan dan pengurangan telur lantai dapat dicapai apabila tempat bertenggek digunakan semasa fasa pembesaran.
Namun, faktor lain seperti penyesuaian ayam muda kepada rumah pengeluaran, ketinggian lantai bertingkat (slat), keseragaman intensiti cahaya di kawasan tanpa sarang, dan kekerapan pengumpulan telur lantai pada fasa awal memainkan peranan yang lebih penting dalam mencegah pengeluaran telur lantai.
